Dr. Jakub Szynkiewicz (1884-1966), prvi muftija muslimana Poljske

Dr. Jakub Szynkiewicz (Šinkijevič), rođen je u ruskom gradiću Lahoviče (današnjem dijelu Bjelorusije) 1884. godine. Srednjoškolsko obrazovanje je stekao u Minsku, a 1907. upisao je orijentalne studije u Sent Petersburgu. Godine 1925. uspješno je odbranio doktorsku disertaciju u Berlinu na njemačkom jeziku. Iste godine izabran je za poljskog muftiju nove nezavisne države Poljske, a sjedište novoizabranog muftije bilo je u Vilnijusu, današnjem glavnom gradu Litvanije.
 
1930. dolazio je i u Kraljevinu Jugoslaviju na ustoličenje novog reis-ul-uleme Ibrahima ef. Maglajlića u Bajrakli džamiji u Beogradu.
 

Na Evropskom kongresu muslimana 1935. godine bio je jedan od najazapaženijih učesnika. Godinu ranije štampao je knjigu “Wersety z Koranu” (Izabrani ajeti iz Kur'ana), koja je bila jedino štivo malobrojne zajednice poljskih muslimana. Prema riječima poljskog historičara Ataullaha Bagdana Kopanskog, broj muslimana u Poljskoj u periodu 1918-1939. nije prelazio brojku od 6.000.

O njegovom učešću na Evropskom kongresu muslimana u Švicarskoj, u septembru 1935., pisano je i u tadašnjem Glasniku, gdje je zabilježeno sljedeće:

Obraća se u prvom redu braći iz sjeverne Afrike čija su djeca u sličnom položaju kao i djeca poljskih muslimana kojima je radi raštrkanosti muslimanskih naselja teško dati odgoj i obuku.

Za vrijeme 130 godina ruske vladavine poljski su muslimani bili pod vjerskim stajrešinstvom Muftije na Krimu koji je od njih udaljen 1000 km. Kroz cijelo to vrijeme Muftija ih je posjetio samo jedanput i to uz Svjetski rat.

Poljski muslimani su bili vojnici i raštrkani po raznim mjestima, a bili su bez poznavanja vjere, te izloženi nasrtajima pravoslavne Crkve. Bila je još jedna nezgodna okolnost: što ti ljudi nisu mogli da nađu muslimanke kojima bi se ženili, te su sklapali mješovite brakove s kršćankama, a poznato je, kako je u takvom braku teško dati djeci islamski odgoj. Kad su se poljski muslimani iza svjetskog rata vratili kući – mnogi su ostali u Sibiru i po drugim krajevima, zatekli su porušene domove i džamije koje je trebalo ponova izgraditi. Poljska vlada pomogla ih je u rekonstrukciji džamija i dala plaće Muftiji i njegovu pomoćniku.

Godine 1926 dao je Egipatski kralj 500 lira (funti) pomoći za ponovnu izgradnju džamija, a radnici muslimanski iz Amerike slali su u istu svrhu dobrovoljne priloge koji su sada radi krize presahli.

Poljska vlada uvela je obaveznu nastavu vjeronauke i za muslimansku djecu, a islamska zajednica je za svako 5 muslimanskih kuća postavila vjeroučitelja. I sami roditelji uče djecu vjeronauku, ako je sami znaju. Po selima je stanje zadovoljavajuće: uče vjeronauku, poste i ne žene se kršćankama. U gradovima je stanje slabo: muslimani se žene kršćankama. Radi toga treba razviti živu djelatnost među mladeži po gradovima i zagrijati ih za islam i njegove tradicije. Naročito ih valja uputiti u istoriju Islama i njegove zasluge za kulturu.

Nadalje valja podržavati stalno kontakt između poljskih muslimana i ostalih islamskih zajednica. Tu su potrebu uvidjeli poljski muslimani što se vidi i po njihovom stalnom učestvovanju na islamskim kongresima. Poljski su muslimani manje udaljeni od islamskih propisa nego Kavkasci i Krimljani koji su mnogo kraće bili u doticaju s evropskom kulturom, ali su već za stotinu godina spržili svoja krila na njenoj vatri.

Pri koncu napominje, da treba naročito insistirati na tome, da muslimani što više izbjegavaju mješovite brakove.

 

Dr. Jakub Szynkiewicz obavlja dženazu.

Dr. Jakub Szynkiewicz nastojao je povezati muslimane Poljske sa muslimanskim svijetom, pa je posjetio Tursku, Indiju, Maroko, Egipat, Palestinu, Siriju, Hidžaz. Muslimani Poljske imali su svoje konzulate u Palestini i Alžiru, gdje su ih zastupali Mustafa Aleksandrowicz (Aleksandrovič) i Leon Bohdanowicz (Bohdanovič).

Bio je veliki borac za državno priznavanje muslimana Poljske i imao je namjeru da gradi džamiju u Varšavi, za čiju gradnju finansijsku podršku su obećali egipatski i marokanski kraljevi, ali je njemačka invazija 1939. pokvarila planove. I u toku njemačke okupacije obavljao je funkciju muftije, ali je po završetku rata u strahu od komunističkih čistki napustio zemlju i otišao u Egipat, gdje je ostao sve do Naserovog puča 1952. godine, kada odlazi u Ameriku gdje ostaje do smrti 1966. godine.

 
Piše: Resul Mehmedović

Povezani članci

Back to top button