“Fundamentalizam” u velikosrpskoj interpretaciji

Vodeći srpski protumuslimanski pisatelj s titulom magistra znanosti (možda je već dogurao i do doktorata ili profesure) Miroljub Jevtić, glavni je velikosrpski ideolog istrebljivanja muslimana na području SFRJ. Svojom propagandom – s kojom se može usporediti ona Julijusa Streichera, glavnog nacističkog huškača na istrebljivanje Židova – Jevtić je uveliko pridonio psihološkim pripremama za masovne zločine koje su Srbi počinili u ovom ratu. U posljednjih nekoliko predratnih godina bila su mu širom otvorena vrata beogradskih medija: osim za razne časopise, napisao je bezbroj članaka i za izdanja “Politike” i “Duge”, slao je t pisma novinama kao čitalac, davao intervjue. Napisao je i knjigu “Savremeni džihad” koja je objavljena 1989. u godini velikosrpskog mahnitanja povodom šestote godišnjice bitke na Kosovu.

Ta osoba, koja nikada nije dulje boravila u bilo kojoj islamskoj zemlji, koja ne zna nijedan orijentalni jezik (što se vidi iz podataka koje je objavila o sebi), pisala je ” na naučnoj osnovi” o pravima čovjeka u islamskim zemljama, islamu i komunističkoj ideologiji, islamskim teorijama, pravnom sistemu Organizacije islamske konferencije, odnosima muslimana i kršćana u SSSR, derviškim redovima, borbi i ciljevima ustanika u Afganistanu, albanskom separatizmu, fundamentalizmu, popustljivosti i pomirljivosti jugoslavenske vanjske politike prema islamskim zemljama, o arapskim i osmanskim osvajanjima, ratovima Izraela i Arapa, Iraka i Irana, muslimanskim separatistima na Filipinima, u Kašmiru itd. – ukratko, istupala u javnosti kao neka marksističko-lenjinistička islamska sveznalica . A i u svjetskim središtima islamologije pa i obavještajnih službi teško je ili gotovo nemoguće naći stručnjaka za samo dvije ili tri od svih tih oblasti na kojima je Jevtić izricao besprizivne sudove. Npr. koji bi to autoritet za derviške redove trebao isto toliko dobro znati što se zbiva u Afganistanu, zatim iza kulisa Organizacije islamske konferencije i kakav je položaj Kopta u Egiptu?

Bogomdani velikosrpski propagandist

Velikosrbima toliko draga teorija zavjere osnovni je motiv “Savremenog džihada”; po Jevtiću muslimani posvuda snuju osvajačke planove, izazivaju ratove i nevolje. Tko je ikada čitao nacističke teorije o Židovima i njihovim mračnim i tajnim osvajačkim pothvatima, može u Jevtića naći isti stil i jezik, iste metode “raskrinkavanja” samo je ime neprijatelja drugo. Jevtić je otkrio “planere iz svetskih fundamentalističkih centara koji žele da islam učine gospodarećim na čitavoj planeti” i “islamske verske službenike u SFRJ” što “rade po instrukcijama svetskih islamskih institucija…koje uz pomoć velikih materijalnih sredstava nastoje da osvoje svet” ne trudeći se da iznese bilo kakve podatke o građanima SFRJ koji sudjeluju u poznjoj svjetskoj muslimanskoj zavjeri, primaju novac i instrukcije izvana.

Bilo je znanstvenih radnika (i među Srbima) i teologa koji su se: čudili već i onome što Jevtić piše po raznim časopisima, pokušali s njim ozbiljno polemizirati, dakako uzalud: njegov posao nije znanost nego huškanje na rat i genocid.

Početak: Kosovo

Do Jevtića, za stvarne i izmišljene nevolje Srba na Kosovu nitko nije optuživao muslimanske vjernike. Kosovska “kontrarevolucija” počela je 11. ožujka 1981. U roku od godinu dana, do ožujka 1982., bilo je zbog toga osuđeno 280 osoba i navodno otkrivene 33 neprijateljske grupe ili organizacije: “Komunističko-marksistička-lenjinistička partija Albanaca u Jugoslaviji”, “Pokret za nacionalno oslobođenje”, “Crvena narodna fronta”, “Grupa marksista-lenjinista Kosova” itd. – naziv nijedne od njih se ne može dovesti u vezu s islamom. U jesen 1981. Centralni komitet SKJ formulirao je “Platformu o Kosovu” u kojoj su kao uzročnici “kontrarevolucije” označeni “nacionalizam” i “iredentizam”. Ti “izmi” (uz separatizam) ostali su dokumentima SKJ sve do raspada.

Jedan odlomak iz njegove knjige dovoljno svjedoči o tome kako je Jevtić otvorio front borbe protiv. “fundamentalizma”. Tvrdeći da je “I albanski separatizam samo druga forma nastupanja islamskog fundamentalizma” u “Savremenom džihadu” piše:

“Albanci, naročito pripadnici derviških redova se prema svojim vođama – šejhovima odnose kao prema bogovima.”

Kada je Jevtić ovo napisao, u Albaniji je svaka vjerska manifestacija bila strogo zabranjena, a bogomolje pretvorene u skladišta i sportske dvorane. Albanci o kojim je tiječ su oni što žive u bivšoj SFRJ . Bi li itko ozbiljan mogao ustvrditi da se albanski radnici, učenici, studenti, vojnici, prosvjetni radnici na Kosovu i u Makedoniji odnose prema nekolicini, u javnosti nepoznatih šejhova, kao bogovima? Osnovna islamska dogma “Bog je jedan” također odbija takvu misao.

Tvrdnja je najbolji dokaz (!)

Derviši su pripadnici muslimanskih vjerskih redova, većinom mističnih bratstava ljudi koji ne borave trajno u svom domu (zavija, tekija), nego se ondje pod vodstvom šejhova okupljaju radi posebnih vjerskih obreda. lako su iz osmanskog doba ostale i neke arhitektonski značajno građene tekije (Sinanova u Sarajevu, na izvoru Bune u Blagaju kod Mostara, u Tetovu i dr.), derviši su u komunističkoj eri u Bosni i Hercegovini gotovo nestali. Zadržale su se samo ponegdje male skupine na Kosovu i Makedoniji pod neprestanom paskom UDB-e i KOS-a. Poslije obaranja vrhova UDB-e i njihova šefa Aleksandra Rankovića, saznalo se i u široj javnosti o tzv. “Prizrenskom procesu” na kojem je skupini derviša poznatim staljinskim metodama montiran pedesetih godina lažnim optužbama montiranom procesu (posve nalik sarajevskom 1983), pa su osuđeni na višegodišnje zatvorske kazne. Poslije 1956. oni su oslobađani, ali ih je velikosrpska propaganda ponovo počela optuživati osamdesetih godina.

“Kolika je njihova vezanost za šejhove, najbolje pokazuje tvrdnja da im podvode i žene što je za albansku sredinu nezamislivo ” piše Jevtić dalje.

Tako, dakle, sama njegova “tvrdnja” – “najbolje pokazuje”(!) nešto “nezamislivo”. Ispada da je podvođenje vlastite žene nešto zamislivo za srpsku, francusku ili tko zna koju sredinu, kada nije za albansku!

“Ekspert” Jevtić nastavlja:

“Iz svega toga postaje jasno da je za mnoge od tih vernika islam važniji i od samog života, akamoli od albanske nacije te je logično da se mnogi ekscesi i napadi na Slovene ne bi odvijali kada bi šejhovi i hodže bili izričito protiv njih.”

Ako zanemarimo Jevtićeve mudrolije “postaje jasno” i”te je logično”, vidimo kako je počeo s optužbama “Albanaca, naročito derviša”, nastavio s “vernicima”, šejhovima (kojih je malo), dodao i hodže (kojih je mnogo više), postepeno poredao sve što ima neke veze s islamom i tuda usmjerio svu velikosrpsku propagandu.

Malo istine…

Poslije takvih uvreda slijedi malo istine:

“Jedan od najboljih poznavalaca balkanskog islama, profesor “Istorije islama na Balkanu” na Visokoj školi društvenih nauka u Parizu, Aleksandar Popović veli da pripadnici derviških redova traže savet od svojih šejhova pred vršenje bilo kakvog značajnog akta, npr. kupovine zemlje, kuće, ženidbe i nikada ne idu protiv njegovog mišljenja.”

lako bi za nastupanje bilo kakvog “fundamentalizma” zapravo bilo irelevantno tko se s kim savjetuje kada kupuje kuću ili se ženi, Jevtiću je ime profesora Popovića bilo potrebno da dalje napiše ovo:

“U tom smislu može se postaviti pitanje šta su derviški šejhovi učinili da spreče kupovinu srpskih imanja u Đakovici gde su oni veoma jaki i drugde.”

Tako je dakle nekoliko vjernika trebalo sprečavati Srbe da prodaju kuće i da se iseljavaju, raditi ono što je u skladu s tadašnjim političkim sustavom i deklarativno bio posao cijelog državnog aparata, Saveza komunista, Socijalističkog saveza, njegovih organizacija “radnih ljudi i građana”, boraca, omladine i, valjda pionira.

Slijedi novo Jevtićevo otkriće:

“No sve to postaje jasnije kada se kaže da su skoro svi pripadnici islamskih derviških bratstava u Jugoslaviji za vreme rata sarađivali u albanskom separatističkom pokretu.”

Dokaz:

“Zbog toga su posle rata (to “posle” iznosi desetak godina! – op. Z.S.) osuđeni na poznatom prizrenskom procesu na višegodišnje zatvorske kazne. Kao kuriozitet deluje podatak da je jedan od onda osuđenih šejhova Mujedin i danas na čelu derviškog reda Helveti u Orahovcu.”

Ispada da su orahovački derviši umjesto Mujedina, koji je na pravdi Boga čamio u zatvoru, trebali izabrati nekoga “moralno-politički” podobnijeg tj. onoga kojega bi im imenovala UOB ili sekretar Opštinskog komiteta SKJ. A kako se već tada pisalo po beogradskim novinama i govorilo na RTV, Jevtić po svoj prilici ne bi ni takvoga “Mujedina” poštedio!

I zaključak:

“Na osnovu toga postaje jasnija uloga islamskog fundamentalizma u albanskom separatizmu”. A u to vrijeme. “albanski separatizam” (kao i kasnije slovenski, hrvatski itd), bio je u beogradskim medijima najernja optužba,

Tako je Jevtić izjednačio albanski separatizam i islamski fundamentalizam. Nije mu to bio prvi put: u tekstu “Derviški redovi u SFRJ” u listu “Student” on je još 1988. pisao : “Kada su šejhovi tako moćn i, zašto se ne angažuju na polju suzbijanja kontrarevolucije, jer je očigledno da njihov golemi autoritet može mnogo šta da promeni u sredinama gde je njihova delatnost razgranata i uticajna.”

Tko se sjeća koliko su desetljećima komunističke vlasti progonile svećenike i redovnike i kažnjavale zbog “miješanja u politiku” lako će uočiti svu podlost Jevtićevog prozivanja šejhova i tvrdnji da su oni zapravo paralelna vlast na Kosovu.

Samo jedan demonstrant

A koliko su njegove optužbe neosnovane, svjedoči upravo i osoba koju priziva za svjedoka, profesor Aleksandar Popović iz Pariza koji je u svojoj knjizi “L'islam balkanigue” (1986.) naveo samo jedan slučaj sudjelovanja islamskog vjerskog službenika albanske narodnosti u demonstracijama u mjesecu travnju 1981. uz napomenu da je riječ o mogućem sudjelovanju na neizravan način (“et de facon indirecte d'ailleurs”).

Javnu političku podršku Jevtićeva “otkrića” stekla su na “Koordinacionom birou RK SSRN Srbije za verske odnose” u svibnju 1989. gdje je osuta verbalna paljba s istim “dokazima” na Islamsku zajednicu i “fundamentalizam” koji već “razbija SFRJ”. A poplava napisa ne samo u beogradskim medijima, dosegla je i “Oslobođenje” u kojem je već u travnju osvanuo naslov “Ko su kosovski mudžahedini?”. Na sjednici Savjeta BiH dr. Sida Marjanović prva je upravo njegovim riječima nasrnula na “islamski fundamentalizam” a beogradska ekonomska i politička propaganda je to protumuslimansko propagandističko čudovište proglasila “najvećim jugoslovenskim stručnjakom za islamski fundamentalizam”.

Profesor iz Nancyja nije bio posve u pravu kad se ljuti na svoje beogradske kolege.

Odlomak iz djela: Zija Sulejmanpašić, Islamski fundamentalizam – Što je to?, Zagreb: KAJ, 1993, str. 26-33.

Priredio: Resul Mehmedović (Dialogos)