Historijat sukoba u Kašmiru
1846 – Stvaranje kneževske države Kašmir.
1947 – Kraj britanske vladavine i podjela potkontinenta na uglavnom hinduističku Indiju i većinski muslimanski Pakistan.
1947 – Maharadža iz Kašmira potpisuje sporazum o pristupanju Indiji nakon napada pakistanske plemenske vojske. Između Indije i Pakistana izbija rat.
1948 – Indija pokreće pitanje Kašmira u Savjetu bezbjednosti UN-a koji Rezolucijom 47 poziva na referendum o statusu teritorije. Rezolucijom se, također, poziva Pakistan da povuče svoje trupe, a Indija da svoje vojno prisustvo smanji na minimum. Prekid vatre stupa na snagu, ali Pakistan odbija da evakuiše svoje trupe. Kašmir je praktično podijeljen.
1951 – Izbori u indijskoj državi Džamu i Kašmir ponovo pridružuju teritoriju Indiji. Indija izjavljuje da je referendum nepotreban. UN i Pakistan tvrde da na referendumu treba da se uzmu u obzir i stavovi birača širom bivše kneževske države.
1953 – Proindijske vlasti razrješuju i hapse premijera Šeiha Abdullaha, lidera vladajuće Nacionalne konferencije, nakon što je zauzeo proreferendumski stav i odložio formalno pristupanje Indiji. Nova vlada Džamu i Kašmira ratifikuje pristupanje Indiji.
1957 – Ustav Džamu i Kašmira definiše ovu teritoriju kao dio Indije.
Rat Indije s Kinom
1962 – Kina je porazila Indiju u kratkom ratu zbog kontrole nad Aksai Činom.
1963 – Pakistan poklanja Kini dio teritorije Kini.
1965 – Kratki rat između Indije i Pakistana nad Kašmirom završava primirjem i povratkom na prethodne položaje.
1971-72 – Još jedan indo-pakistanski rat završava porazom za Pakistan i dovodi do Sporazuma iz Simle 1972. Potpisan je prekid sukoba u Kašmiru i povratak na linije kontrole, uz obostrano obećanje da će obje strane riješiti nesuglasice pregovorima. Sporazum predstavlja osnovu pakistansko-indijskih odnosa nakon toga.
1974 – Opozicioni plebiscitski front u indijskoj državi Džamu i Kašmir odustaje od zahtjeva za referendumom u zamjenu za veliku autonomiju u sporazumu s indijskom vladom. Šeih Abdullah postaje glavni ministar, a njegova politička dinastija nastavlja da dominira Nacionalnom konferencijom i državom i nakon njegove smrti 1982. godine.
1984 – Indijska vojska preuzima kontrolu nad ledenjakom Siačen, prostorom koji nije razgraničen linijom kontrole. Pakistan u više navrata pokušava da zauzime ove oblasti u narednim decenijama.
Početak nemira
1987 – Sporni državni izbori u indijskom Džamuu i Kašmiru daju podsticaj pobuni protiv nezavisnosti skoncentrisanoj oko Oslobodilačkog fronta Džamu i Kašmir (JKLF). Indija optužuje Pakistan za podsticanje pobune slanjem boraca preko linije kontrole, što Pakistan negira.
1990 – Pobuna eskalira nakon što je indijska vojska ubila oko 100 demonstranata na mostu Gavakadal. Napadi i prijetnje dovode do bježanja gotovo svih hindusa iz područja države Kašmirske doline. Indija nameće Zakon o posebnim oružanim snagama (AFSPA) u Džamu i Kašmiru.
1990 – Pobuna se nastavlja između militanata obučavanih u Pakistanu i Indije koja raspoređuje stotine hiljada trupa u Džamu i Kašmiru. Nasilje nad civilima s obje strane je rasprostranjeno.
1999 – Indija i Pakistan ponovo kreću u rat nakon što militanti prelaze iz Kašmira pod administracijom Pakistana u indijski okrug Kargil. Indija odbija napad, optužujući Pakistan da stoji iza njega i prekida diplomatske odnose.
2001-2004 – Napori na jačanju odnosa između dviju zemalja prekidani su kontinuiranim nasiljem, posebno napadom na parlament Džamu i Kašmira u Srinagaru 2001. godine.
2010 – U ljeto su izbili veliki protesti u dolini Kašmira pod indijskim vođstvom Džamu i Kašmira nakon što je indijska vojska ubila demonstranta. Protesti jenjavajuu septembru nakon što vlada najavljuje mjere za ublažavanje tenzija.
2011 – U augustu, glavni ministar Omar Abdullah najavio je amnestiju za 1.200 mladića koji su bacali kamenje na snage bezbjednosti tokom antivladinih protesta u dolini Kašmira prethodne godine.
Indijska državna komisija za ljudska prava potvrdila je prisustvo više od 2.000 neidentifikovanih tijela u neobilježenim grobovima u blizini linije kontrole. Aktivisti kažu da je riječ o tijelima ljudi koji su nestali nakon hapšenja od strane snaga bezbjednosti.
2011 – U septembru, Indijske snage su ubile tri pakistanska vojnika u pucanju preko linije kontrole. Indija je optužila Pakistan da je prvi otvorio vatru.
2013 – U februraru, član Kašmiri Jaish-e-Mohammed Muhammed Afzal Guru, obješen je zbog uloge u terorističkom napadu indijskog parlamenta 2001. godine, što je potaknulo proteste u kojima su ubijena dva mladića.
2013 – U spetembru su se premijeri Indije i Pakistana sastali i slažili da pokušaju da smanje broj nasilnih incidenata na njihovoj spornoj granici u Kašmiru.
2014 – U augustu, Indija je otkazala razgovore s Pakistanom nakon što ga je optužila da se miješa u indijske unutrašnje stvari. Odluka dolazi nakon što se pakistanski visoki komesar u Delhiju konsultovao sa kašmirskim separatističkim liderima uoči razgovora.
Tokom posjete spornoj pograničnoj državi Džamu i Kašmir, indijski premijer Narendra Modi optužio je Pakistan za vođenje proxy rata protiv Indije u Kašmiru.
2014 – U oktobru, Pakistan i Indija razmjenjuju snažne prijetnje, nakon što je na području zajedničke granice izbilo nasilje u kojem je poginulo najmanje 18 ljudi.
BJP ulazi u vladu
2015 – U martu, indijska vladajuća stranka BJP položila je zakletvu u vladi u indijskom Kašmiru pod upravom Indije prvi put u koaliciji s lokalnom Narodnom demokratskom strankom, s Muhammedom Saidom Muftijem kao glavnim ministrom.
2015 – U septembru, vođe muslimanskih separatista u indijskom Kašmiru zatvaraju prodavnice, firme i vladine urede u znak protesta zbog sprovođenja zabrane iz kolonijalne ere o jedenju govedine.
2015 – U novembru, jedna osoba ubijena je u nasilnim protestima nakon posjete premijera Narendre Modija indijskom Kašmiru.
2016 – U aprilu, Mehbuba Mufti, lider Narodne demokratske stranke (PDP), postaje prva žena glavna ministrica indijskog Kašmira, nakon smrti njenog oca i osnivača stranke Muhammeda Saida Muftija.
Policijski sat
2016 – U julu, vlasti su uvele neograničen policijski sat u većini dijelova indijskog Kašmira, nakon ubistva Burhana Vanija, popularnog militanta i vrhovnog komandanta mudžahedinske grupe Hizbul, što je pokrenulo nasilne proteste.
2016 – U augustu, u većini dijelova indijskog Kašmira ukinuta je policijska uprava, ali škole, prodavnice i većina banaka ostaju zatvorene, a mobilne i internet usluge ostaju obustavljene. Najmanje 68 civila i dva zvaničnika bezbjednosti su poginula, a više od 9.000 ljudi povrijeđeno je u preko 50 dana nasilja prema zvaničnim izjavama.
2016 – U septmbru, Indija i Pakistan razmjenjuju oštre prijetenje, nakon što je 18 indijskih vojnika ubijeno u oružanom napadu na vojnu bazu u indijskom Kašmiru.
2016 – U septembru, Indija je izjavila da je izvela “hirurške udare” protiv osumnjičenih militanata duž de facto granice s Pakistanom (u Kašmiru), ali Pakistan odbacuje takve tvrdnje.
2016 – U oktobru, indijska vojska ubila je trojicu osumnjičenih militanata dok su pokušavali ući u vojni logor u sjevernom Kašmiru.
2016 – U novemrbu, Human Rights Watch apelira da se zaustavi paljenje škola u indijskom Kašmiru, nakon što je u potpunosti izgorjelo 25, otkad se talas pro-separatističkih nemira pojavio u julu mjesecu.
2016 – U novembru, hiljade seljana u Kašmiru pod kontrolom Pakistana evakuisano je nakon eskalacije sukoba i ubistva sedam pakistanskih vojnika u razmjeni vatre između Indije i Pakistana duž linije kontrole.
2017 – U maju, hiljade ljudi je prekršilo policijski sat u Kašmiru pod indijskom upravom kako bi prisustvovali sahrani vrhovnog zapovjednika pobunjenika Sabzara Ahmeda Bata.
2017 – U julu, u kašmiru pod indijskom upravom pojavili su se novi sukobi na godišnjicu smrti zapovjednika militanata Burhana Vanija.
2017 – U julu, militanti napadaju hinduističke hodočasnike, ubivši najmanje 7 i ranivši 16, što je najgori jedan takav napad od 2000. godine.
2019 – U augustu, indijska vlada oduzela je državi Džamu i Kašmir poseban status koji mu je garantovao značajnu autonomiju.
Piše: Resul Mehmedović (Dialogos)
